SVS Mokume gane armband met onregelmatig patroon
Geplaatst: zaterdag 20-08-2016, 1:18
Een vervolg van mijn vorige SVS, SVS Mokume gane ring met regelmatig patroon (http://www.zilvermaan.com/viewtopic.php?f=42&t=5101)
Dit keer maak ik een armband met een vervormd patroon wat zijn basis heeft in het stervormig patroon. Ik heb deze armband gemaakt in opdracht van een vriend van me. Het was een verjaardagscadeau voor zijn vrouw.
Op maat zagen van plaatjes alpaca en zilver
De plaatjes worden goed geschuurd, met schuurpapier en daarna met puimsteen afgewerkt. Hierna worden de plaatjes in de ultrasone gereinigd en daarna ontvet met aceton. Dan wordt een pakketje samengesteld met om en om alpaca en zilver. Dit pakketje wordt d.m.v. ijzerdraad goed gefixeerd. Het pakketje bestaat uit 7 plaatjes zilver en 6 plaatjes alpaca met een lengte van 100 mm, breedte van 10 mm en een dikte van 1 mm. Het totale gewicht is ca. 120 gram.
Waarom al deze moeite? Mokume gane berust op het principe van diffusie waarbij atomen van het ene materiaal overgaan naar het andere. In het grensvlak tussen de plaatjes ontstaat een nieuwe legering waarvan de samenstelling afhangt van de gebruikte materialen, druk en temperatuur. Deze legering kan zicht niet vormen of vormt zich niet over het gehele oppervlak van de plaatjes als deze voorwaarden niet goed zijn ingevuld. Dit uit zich niet direct nadat het pakket klaar is maat wel tijdens de opvolgende bewerkingen waarbij behoorlijk veel druk op het materiaal wordt gezet (torderen, walsen) waardoor de grensvlakken bezwijken en het pakket splijt.
Het is dus zaak om de materialen goed voor te bereiden en hier de tijd voor te nemen om te voorkomen dat je blokje in de vuilnisbak kan gooien. Een aantal essentiële stappen:
- Plaatjes moeten gezaagd worden i.p.v. geknipt. Met knippen vervorm je de randen van het plaatje (ze worden ingedrukt) waarmee je de kans op splijten vergroot
- Schuren met korrel 200 en 400
- Hierna afwerken met een tandenborstel of doek met royaal puimsteen. Alle diepe krassen moeten zijn verwijderd. Als deze erin zitten, gebruik het desbetreffende plaatje als bovenkant en draai de kras naar boven. D.w.z. niet in contact brengen met het tweede plaatje.
- Reinig de plaatjes in een ultrasoon en als je deze niet tot je beschikking hebt, goed afspoelen
- Laten drogen en ontvetten met aceton. Probeer hierna elk contact met je vingers op de plaatjes te vermijden i.v.m. huidvet; pak ze vast via de zijkant
Het pakketje plaatjes wordt goed ingesmeerd met borax en met twee branders door en door verwarmd. Als het hele pakket donkerrood is geworden komt het belangrijkste moment, het wachten op het zweten van de zilver laagjes. Het zweten is een indicatie dat op het grensvlak met het zilver/alpaca een legering wordt gevormd en het diffusieproces actief is. Dit heeft in technische termen liquid diffusion. De contactvlakken zijn in een vloeibare staat gekomen (smelt) en de uitwisseling vindt nu plaats tussen de metalen.
Op bovenste foto zie je de randen van het zilver glinsteren. Dit het punt dat de eutectische temperatuur wordt bereikt en er tussen de laagjes zilver en alpaca een uitwisseling van moleculen ontstaat. Tussen de laagjes wordt een nieuwe legering gevormd die als een soort lijm de plaatjes alpaca en zilver aan elkaar bindt. Er is nu een solide blokje gevormd. Het is een cruciale stap in het mokume gane proces. Verhit je het na het bereiken van het eutectische punt te veel door, dan ontstaat een plas zilver met losse plaatjes alpaca erin. Doe je het te kort, dan zal het blokje bij de verdere bewerkingsstappen splijten. Ervaring komt in stapjes is het motto ..
Het uiteindelijke blokje met de ijzerdraad eraf gepulkt. De laagjes zijn nu goed zichtbaar.
Het blokje is te dik voor de octogoonwals en moet nu met de hand worden uitgesmeed om het langer en dunner te maken. Tussendoor wordt het blokje regelmatig verhit tot net aan de eutectische temperatuur. Dit heet ook wel uitgloeien en wordt gedaan om de spanning door het smeden uit het materiaal te halen. Ook zal telkens met het uitsmeden en uitgloeien de binding tussen de plaatjes van het blok worden versterkt.
Het blokje is nu dun genoeg om door de octogoonwals gehaald te worden. Met proces wordt een dikke, achtkantige staaf gemaakt.
De staaf wordt (na goed te hebben uitgegloeid) in een bankschroef gezet en getordeerd door het losse uiteinde d.m.v. een tang rond te draaien. Na dit project heb ik een wringijzer aangeschaft, werkt wat beter. Het doel is om ongeveer 5 windingen per 2 cm te krijgen. Na elke drie keer draaien, wordt het geheel weer uitgegloeid om de spanning uit het materiaal te halen e zo te voorkomen dat het breekt of splijt.
Tussenresultaten van het torderen. Het aantal windingen per cm wordt nu steeds groter. Het zwart in de staaf is het oxide wat gevormd wordt door de verhitting van het alpaca tijdens het uitgloeien. Pas in het laatste stadium wordt dit oxide d.m.v. een zuurbad verwijderd.
De getordeerde staaf gaat voor de laatste maal in de octogoonwals om er een rechte staaf (dus zonder de bobbels van de windingen) van te maken. Als we nu de staaf in de lengterichting zouden doorzagen dan zou een regelmatig sterpatroon zichtbaar worden. Dit is echter niet het doel.
De staaf wordt nu met behulp van freesjes met verschillende vormen van bovenaf ingekerfd en wordt hierna in de lengte door een plaatwals gehaald. Dit proces herhaald zich ca. 8 tot 10 keer. Het doel is om het regelmatige sterpatroon te verstoren door het frezen en door het walsen uit te rekken waardoor er toch een regelmatige patroon ontstaat. Ik frees niet dieper dan een derde van de dikte van het materiaal. De reden hiervoor is gelegen in het feit dat je een spanningsconcentrator introduceert (een gefreesd gat) wat tijdens het walsen uit kan groeien tot een splijtvlak.
Tussenresultaten van het frezen en walsen. Het patroon wat ontstaat wordt steeds meer zichtbaar en wordt door middel van gericht frezen verder aangepast. Dit tussenproduct is een langgerekte band waarvan een armband wordt gemaakt.
De armband net na het solderen en het rondslaan op een armbandtribulet. Je ziet nu dat de zwarte kleur is verdwenen door een behandeling van de armband in een zuurbad. Er zal nog een hoop gevijld en geschuurd moeten worden om een strakke armband te maken.
Eindresultaat.
Dit keer maak ik een armband met een vervormd patroon wat zijn basis heeft in het stervormig patroon. Ik heb deze armband gemaakt in opdracht van een vriend van me. Het was een verjaardagscadeau voor zijn vrouw.
Op maat zagen van plaatjes alpaca en zilver
De plaatjes worden goed geschuurd, met schuurpapier en daarna met puimsteen afgewerkt. Hierna worden de plaatjes in de ultrasone gereinigd en daarna ontvet met aceton. Dan wordt een pakketje samengesteld met om en om alpaca en zilver. Dit pakketje wordt d.m.v. ijzerdraad goed gefixeerd. Het pakketje bestaat uit 7 plaatjes zilver en 6 plaatjes alpaca met een lengte van 100 mm, breedte van 10 mm en een dikte van 1 mm. Het totale gewicht is ca. 120 gram.
Waarom al deze moeite? Mokume gane berust op het principe van diffusie waarbij atomen van het ene materiaal overgaan naar het andere. In het grensvlak tussen de plaatjes ontstaat een nieuwe legering waarvan de samenstelling afhangt van de gebruikte materialen, druk en temperatuur. Deze legering kan zicht niet vormen of vormt zich niet over het gehele oppervlak van de plaatjes als deze voorwaarden niet goed zijn ingevuld. Dit uit zich niet direct nadat het pakket klaar is maat wel tijdens de opvolgende bewerkingen waarbij behoorlijk veel druk op het materiaal wordt gezet (torderen, walsen) waardoor de grensvlakken bezwijken en het pakket splijt.
Het is dus zaak om de materialen goed voor te bereiden en hier de tijd voor te nemen om te voorkomen dat je blokje in de vuilnisbak kan gooien. Een aantal essentiële stappen:
- Plaatjes moeten gezaagd worden i.p.v. geknipt. Met knippen vervorm je de randen van het plaatje (ze worden ingedrukt) waarmee je de kans op splijten vergroot
- Schuren met korrel 200 en 400
- Hierna afwerken met een tandenborstel of doek met royaal puimsteen. Alle diepe krassen moeten zijn verwijderd. Als deze erin zitten, gebruik het desbetreffende plaatje als bovenkant en draai de kras naar boven. D.w.z. niet in contact brengen met het tweede plaatje.
- Reinig de plaatjes in een ultrasoon en als je deze niet tot je beschikking hebt, goed afspoelen
- Laten drogen en ontvetten met aceton. Probeer hierna elk contact met je vingers op de plaatjes te vermijden i.v.m. huidvet; pak ze vast via de zijkant
Het pakketje plaatjes wordt goed ingesmeerd met borax en met twee branders door en door verwarmd. Als het hele pakket donkerrood is geworden komt het belangrijkste moment, het wachten op het zweten van de zilver laagjes. Het zweten is een indicatie dat op het grensvlak met het zilver/alpaca een legering wordt gevormd en het diffusieproces actief is. Dit heeft in technische termen liquid diffusion. De contactvlakken zijn in een vloeibare staat gekomen (smelt) en de uitwisseling vindt nu plaats tussen de metalen.
Op bovenste foto zie je de randen van het zilver glinsteren. Dit het punt dat de eutectische temperatuur wordt bereikt en er tussen de laagjes zilver en alpaca een uitwisseling van moleculen ontstaat. Tussen de laagjes wordt een nieuwe legering gevormd die als een soort lijm de plaatjes alpaca en zilver aan elkaar bindt. Er is nu een solide blokje gevormd. Het is een cruciale stap in het mokume gane proces. Verhit je het na het bereiken van het eutectische punt te veel door, dan ontstaat een plas zilver met losse plaatjes alpaca erin. Doe je het te kort, dan zal het blokje bij de verdere bewerkingsstappen splijten. Ervaring komt in stapjes is het motto ..
Het uiteindelijke blokje met de ijzerdraad eraf gepulkt. De laagjes zijn nu goed zichtbaar.
Het blokje is te dik voor de octogoonwals en moet nu met de hand worden uitgesmeed om het langer en dunner te maken. Tussendoor wordt het blokje regelmatig verhit tot net aan de eutectische temperatuur. Dit heet ook wel uitgloeien en wordt gedaan om de spanning door het smeden uit het materiaal te halen. Ook zal telkens met het uitsmeden en uitgloeien de binding tussen de plaatjes van het blok worden versterkt.
Het blokje is nu dun genoeg om door de octogoonwals gehaald te worden. Met proces wordt een dikke, achtkantige staaf gemaakt.
De staaf wordt (na goed te hebben uitgegloeid) in een bankschroef gezet en getordeerd door het losse uiteinde d.m.v. een tang rond te draaien. Na dit project heb ik een wringijzer aangeschaft, werkt wat beter. Het doel is om ongeveer 5 windingen per 2 cm te krijgen. Na elke drie keer draaien, wordt het geheel weer uitgegloeid om de spanning uit het materiaal te halen e zo te voorkomen dat het breekt of splijt.
Tussenresultaten van het torderen. Het aantal windingen per cm wordt nu steeds groter. Het zwart in de staaf is het oxide wat gevormd wordt door de verhitting van het alpaca tijdens het uitgloeien. Pas in het laatste stadium wordt dit oxide d.m.v. een zuurbad verwijderd.
De getordeerde staaf gaat voor de laatste maal in de octogoonwals om er een rechte staaf (dus zonder de bobbels van de windingen) van te maken. Als we nu de staaf in de lengterichting zouden doorzagen dan zou een regelmatig sterpatroon zichtbaar worden. Dit is echter niet het doel.
De staaf wordt nu met behulp van freesjes met verschillende vormen van bovenaf ingekerfd en wordt hierna in de lengte door een plaatwals gehaald. Dit proces herhaald zich ca. 8 tot 10 keer. Het doel is om het regelmatige sterpatroon te verstoren door het frezen en door het walsen uit te rekken waardoor er toch een regelmatige patroon ontstaat. Ik frees niet dieper dan een derde van de dikte van het materiaal. De reden hiervoor is gelegen in het feit dat je een spanningsconcentrator introduceert (een gefreesd gat) wat tijdens het walsen uit kan groeien tot een splijtvlak.
Tussenresultaten van het frezen en walsen. Het patroon wat ontstaat wordt steeds meer zichtbaar en wordt door middel van gericht frezen verder aangepast. Dit tussenproduct is een langgerekte band waarvan een armband wordt gemaakt.
De armband net na het solderen en het rondslaan op een armbandtribulet. Je ziet nu dat de zwarte kleur is verdwenen door een behandeling van de armband in een zuurbad. Er zal nog een hoop gevijld en geschuurd moeten worden om een strakke armband te maken.
Eindresultaat.